- Άκαμπα
- (al−Aqabah). Πόλη (95.600 κάτ. το 2002) και εμπορικό λιμάνι της Ιορδανίας. Βρίσκεται στην άκρη του ομώνυμου κόλπου, στην περιοχή της Ερυθράς θάλασσας. Η Ά. αναπτύχθηκε ραγδαία τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα ο πληθυσμός της από 1.700 κατ. στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου να πλησιάζει τώρα τις 100.000. Πολλοί εξάλλου Ευρωπαίοι και Αμερικανοί έχουν εγκατασταθεί στην Ά., που αποτελεί σπουδαίο στρατηγικό σημείο της Μέσης Ανατολής. Μολονότι δεν έχει πετρέλαιο, οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι το υπέδαφός της είναι πλούσιο σε κοιτάσματα πετρελαίου. Εξάγει κυρίως φωσφορικά άλατα. Τα βουνά από γρανίτη μελανόλιθο και σχιστόλιθο που βρίσκονται κοντά στην Ά. περιέχουν πολύτιμους λίθους. Το ιδιόμορφο θαλάσσιο περιβάλλον της δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για τη ζωή πολλών ψαριών. Οι δυνατότητες που παρουσιάζει η Ά. δικαιολογούν την εκεί εγκατάσταση ανθρώπων από την προϊστορική εποχή. Κοντά στην Ά., στο Τελ-αλ-Καλάιφαχ, βρέθηκαν τα υπολείμματα ενός από τα αρχαιότερα χυτήρια χαλκού. Στα χρόνια της ρωμαιοκρατίας εκεί κατάληγε ο δρόμος που είναι γνωστός ως δρόμος του αυτοκράτορα Τραϊανού. Ο δρόμος αυτός ξεκινούσε από τη Δαμασκό και περνούσε από το Αμάν και την Πέτρα. Ήταν τόσο καλά κατασκευασμένος, ώστε χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα. Το 1116 η Ά. κατακτήθηκε από τους Σταυροφόρους. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο ήταν το κέντρο ανεφοδιασμού των αγγλικών δυνάμεων που πολεμούσαν στην Παλαιστίνη εναντίον των Οθωμανών. Στις αγγλικές αυτές δυνάμεις, που τελούσαν υπό τις διαταγές του στρατηγού Άλενμπι, υπηρετούσε και ο Τόμας Έντουαρντ Λόρενς, ο γνωστός ως Λόρενς της Αραβίας. Ο Λόρενς με ορμητήριο την Ά. και την κοιλάδα του Βάντι-Ραμ έκανε πολλές επιτυχείς επιδρομές εναντίον των Οθωμανών.
Με την επαναλειτουργία της Διώρυγας του Σουέζ (1975), το λιμάνι της Ά. ανέκτησε την κίνηση που για ένα διάστημα είχε χάσει. Η Ά., εκτός από εμπορικός και στρατηγικός κόμβος, αποτελεί και σπουδαίο κοσμοπολίτικο θέρετρο της Μέσης Ανατολής με πολλά πολυτελή ξενοδοχεία.
Κόλπος της Ά.Κόλπωση της Ερυθράς θάλασσας, μήκους 150 χλμ. και πλάτους περίπου 20, που εισχωρεί ανάμεσα στη χερσόνησο του Σινά (δυτικό όριο) και την Αραβική χερσόνησο (ανατολικό). Οι Ισραηλινοί τον ονομάζουν Κόλπο της Εϊλάτ. Στην έξοδό του προς την Ερυθρά θάλασσα βρίσκεται το νησί Τιράν, που με τις απέναντι χερσονήσους σχηματίζει δύο πορθμούς (Στενά του Τιράν), από τους οποίους ο δυτικός μόνο, που ονομάζεται πορθμός του Τιράν, επιτρέπει τη ναυσιπλοΐα, γι’ αυτό έχει μεγάλη οικονομική και στρατηγική σημασία. Στο βόρειο άκρο του κόλπου είναι χτισμένες δύο πόλεις: η Ά. και η Εϊλάτ (ή Ελάτ), στο ισραηλινό έδαφος, που ιδρύθηκε το 1948 ως λιμάνι μεταφοράς πετρελαιοειδών. Ο κόλπος της Ά. έγινε αφορμή να εκραγεί η τρίτη αραβοϊσραηλινή σύγκρουση (Μάιος 1967), παρότι δεν υπήρξε το κύριο θέατρο των επιχειρήσεων.
Ο μυχός του κόλπου της Άκαμπα, όπου διακρίνονται τα αραβικά παραπήγματα της ομώνυμης πόλης της Ιορδανίας και στο βάθος η ισραηλινή πόλη Εϊλάτ, σημαντικό κέντρο μεταφοράς πετρελαίου.
Dictionary of Greek. 2013.